Zachęcam do lektury doskonałego artykułu doktora Marcina Karasa. Materiał jest obszerny, ale warto dokładnie przestudiować cały artykuł. Autor zebrał ogromną ilość informacji na temat stosunków wzajemnych Kościoła Katolickiego i Bractwa Św. Piusa X (FSSPX) . Pokazuje przyczyny „rozłamu”, po lekturze uważam, że słowo rozłam w tym konkretnym przypadku należy pisać wykorzystując cudzysłów. W trakcie lektury warto zwrócić uwagę na wielokrotnie podkreślane zachowanie obecnych hierarchów Kościoła Katolickiego, którzy uprawiają radosny ekumenizm ze wszystkimi odłamami chrześcijaństwa, a nawet wyznaniami niechrześcijańskimi, natomiast stosują politykę twardej ręki w stosunku do wiernych i kapłanów zrzeszonych w szeregach FSSPX. Trzeba przyznać, że jest to dziwnie niekonsekwentne zachowanie.
Proces głębokich reform w Kościele rzymskokatolickim, który zapoczątkowany został za pontyfikatu papieża Jana XXIII (1958-1963), znalazł swój wyraz w dokumentach Soboru Watykańskiego II (1962-1965), zwołanego przez wspomnianego papieża, a kontynuowanego i zakończonego za pontyfikatu Pawła VI (1963-1978). Realizacja wielu reform stała się możliwa w dobie posoborowej, ale przemiany te doprowadziły do poważnej polaryzacji stanowisk w Kościele[1]. Z jednej strony wzmogła się działalność licznych zwolenników dalszych zmian w celu nadania Kościołowi zupełnie nowego kształtu, a z drugiej zaczęły powstawać różnorodne organizacje konserwatywne i tradycjonalistyczne, które stawiają sobie za cel zahamowanie ciągłych reform i powrót do status quo obowiązującego do końca pontyfikatu papieża Piusa XII (1939-1958). Dla tamtej epoki dziejów Kościoła rzymskokatolickiego charakterystyczne jest silne scentralizowanie instytucjonalne, rygorystyczna dbałość o ścisłość i jednoznaczność języka publikacji teologicznych, a także wyraźna dyscyplina liturgiczna[2].
Wśród ugrupowań tradycjonalistycznych, jednym z najważniejszych, a z całą pewnością najliczniejszym jest środowisko związane z Bractwem Kapłańskim świętego Piusa X (Fraternitas Sacerdotalis Sancti Pii Decimi, FSSPX), które powstało w roku 1970, a od początku lat 90-tych działającym również w Polsce. Do języka potocznego weszło już pejoratywne określenie „lefebryści”, ukute przez przeciwników Bractwa, które odnoszone jest nie tylko do bezpośrednich zwolenników tego nurtu tradycjonalizmu katolickiego, ale często także wobec różnych konserwatywnych postaw i zachowań w środowiskach katolickich.
Założycielem Bractwa był francuski arcybiskup Marcel Lefebvre (1905-1991). Urodził się w religijnej katolickiej rodzinie mieszczańskiej w Tourcoing na północy Francji i pośród licznego rodzeństwa, miał brata, którzy został misjonarzem oraz trzy siostry, które wstąpiły do zakonów. Po ukończeniu Francuskiego Seminarium w Rzymie i uzyskaniu doktoratów z filozofii i z teologii na Uniwersytecie Gregoriańskim wstąpił w 1931 roku do Zgromadzenia Ojców Ducha Świętego, zaś w 1932 roku wyjechał na misje do Gabonu i został wykładowcą, a następnie rektorem seminarium duchownego w Libreville. W 1947 r. papież Pius XII powołał ks. Marcela Lefebvre’a na stanowisko wikariusza apostolskiego w Dakarze w Senegalu, a dnia 18 września 1947 r. odbyła się jego konsekracja biskupia. W 1955 roku dotychczasowy biskup Lefebvre objął nowoutworzone arcybiskupstwo Dakaru i został delegatem apostolskim na obszar całej francuskojęzycznej Afryki. W ciągu wieloletniej pracy misyjnej abp Lefebvre powołał do życia na podległym sobie obszarze cztery Konferencje Episkopatów i 21 nowych diecezji oraz prefektur apostolskich. Działalność Delegata Apostolskiego obejmowała również zakładanie szkół, szpitali i klasztorów. Arcybiskup pozostawał w ścisłym kontakcie z papieżem Piusem XII, u którego bywał na corocznych audiencjach. W 1962 roku abp Lefebvre powrócił do Europy, objął francuską diecezję Tulle, którą rządził przez pół roku, a następnie został wybrany (na okres 12 lat) Przełożonym Generalnym Zgromadzenia Ojców Ducha Świętego. Papież Jan XXIII powołał abpa Lefebvre na członka Komisji Przygotowawczej Soboru Watykańskiego II.
W czasie Soboru francuski hierarcha zorganizował, wraz z innymi konserwatywnymi uczestnikami Vaticanum II, zachowawczą grupę ojców soborowych Coetus Internationalis Patrum (Międzynarodowa Grupa Ojców Soborowych) kierowaną przez brazylijskiego bpa Proença Sigaud i odgrywał wiodącą rolę w jej działalności. Organizacja ta obejmowała około 250 biskupów przeciwnych głębokim zmianom w Kościele, które postulowane były przez zwolenników reform[3].